Prace konserwatorsko–restauratorskie wieży: szczegółowe sprawozdanie
W 2016 r. dzięki dotacji celowej:
- Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański
- Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- Samorządu Województwa Pomorskiego
oraz ofiarności parafian, przeprowadzono kompleksowe prace konserwatorsko – restauratorskie wieży wraz z wymianą pokrycia dachowego wieży kościoła.
Prace trwały od 23 maja do 28 października br.
W ramach podjętych działań wykonano:
• dezynfekcję murów oraz usunięto glony i porosty występujące na powierzchni struktury ceglanej wieży,
• wykonano odkrywki stratygraficzne i badania warstw malarskich i tynków w obrębie wnęk, glifów okiennych, fryzów i profilowanych uskoków portalu – wyniki badań posłużyły do opracowania koncepcji aranżacji plastycznej elewacji wieży (szczegóły w dalszej części),
• usunięto wtórne powłoki malarskie, wtórne fragmenty tynków, licznych łat cementowych oraz wtórne, niewłaściwe przemurowania,
• dokonano wzmocnienia strukturalnego osłabionych, zdezintegrowanych partii muru,
• uzupełniono ubytki muru ceglanego poprzez dokonanie właściwych, zgodnych z historycznym wątkiem przemurowań (z zastosowaniem cegły w rozmiarze i barwie jak historyczne), mniejsze ubytki uzupełniono kitami mineralnymi barwionymi w masie,
• uzupełniono ubytki w spoinach, a w miejscach nowych przemurowań wykonano spoinowanie z
materiału nawiązującego barwą i strukturą do oryginału,
• wykonano scalenie kolorystyczne elewacji,
• przeprowadzono odsolenie, a także konserwację zabytkowych tynków i warstw pobiał,
• wykonano czyszczenie powierzchniowe elewacji wieży metodą strumieniowo-ścierną, usunięto zanieczyszczenia powierzchniowe niezwiązane strukturalnie z podłożem,
• odtworzono historyczne zwieńczenie wieży z 1831 r. – na podstawie inwentaryzacji
zamieszczonej w publikacji Viktora Zirkwitza Das Dorf um Danzig z 1938 r. zrekonstruowano
miedzianą chorągiewkę wiatrowskazu z herbem Gdańska i ważnymi datami z historii kościoła:
- 1578 - odrestaurowanie świątyni po spustoszeniu prze wojska króla polskiego Stefana Batorego w 1577 r., umieszczenie we wnętrzu ołtarza antwerpskiego z pocz. XVI w. oraz renesansowej ambony),
- 1742 - przeprowadzenie gruntownych prac remontowych,
- 1831 - remont świątyni – m.in. osadzenie zegara o średnicy 2,77 m na wieży na wysokości 21,66 m, remont prospektu organowego, umieszczenie wiatrowskazu,
- dodano rok 2016 – datę przeprowadzenia prac konserwatorskich wieży,
ponadto do zrekonstruowanej miedzianej kuli włożono kapsułę czasu z odezwą do przyszłych pokoleń z informacjami o zakresie przeprowadzonych prac oraz z podpisami parafian uczestniczących w niedzielnych mszach poprzedzających dzień montażu tego elementu, całość wieńczy pozłacany krzyż,
• na podstawie wyników badań konserwatorskich, w wyniku których w obrębie wnęk najwyższych kondygnacji wieży oraz fryzu podokapowego odnaleziono średniowieczną rytą dekorację maswerkową w miejscach tych, na nowych tynkach wapiennych kładzionych na warstwie buforowej oddzielającej oryginał od warstwy współczesnej, wykonano w technice krzemianowej rekonstrukcję dekoracji malarskiej; we wnękach drugiej kondygnacji nie znaleziono historycznych wpraw tynkarskich, a jedynie warstwy cienkiego pobiału, stąd wnęki te opracowano w tej technice; podobnie w portalu - po odczyszczeniu i uzupełnieniu ubytków dekoracyjne profile uskokowe pokryto warstwą pobiału.
W wyniku przeprowadzonych prac restauratorskich przybliżono wygląd wieży z okresu średniowiecza (przed podniesieniem dachu nad nawą główną do obecnej wysokości). Zrealizowane prace konserwatorskie osiągnęły cel określony w programie prac konserwatorskich-zabezpieczyły przed zniszczeniem, utrwaliły historyczną substancję oraz wyeksponowały wartości zabytkowe wieży kościoła p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Pruszczu Gdańskim.
Wykonawcą prac była doświadczona firma remontowo-konserwatorska BUDKON Rafał Socha z Warzenka,a inspektorem nadzoru inwestorskiego Ryszard Kowalski.
Całość prac została odebrana przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w dniu 28.10.2016 r.
_____________________________________________________________
Poniżej zamieszczamy dokumentację zdjęciową zakresu wykonanych prac z porównaniem stanu
dawnego z 2015 r. ze stanem obecnym po renowacji.